POST ย่อมาจาก Power-On Self-Test คือกระบวนการตรวจสอบระบบเบื้องต้นที่เกิดขึ้นทันทีเมื่อคอมพิวเตอร์เปิดเครื่อง กระบวนการนี้จะทำโดย เฟิร์มแวร์ของ BIOS หรือ UEFI เพื่อเช็กความพร้อมของฮาร์ดแวร์ต่าง ๆ ว่าสามารถทำงานได้ตามปกติหรือไม่ ก่อนจะเริ่มโหลดระบบปฏิบัติการ (OS)
สิ่งที่ POST ตรวจสอบ
POST จะทำการตรวจสอบอุปกรณ์หลัก ๆ ดังนี้
- หน่วยความจำ (RAM) — ตรวจสอบว่ามีการติดตั้งและสามารถอ่านเขียนข้อมูลได้หรือไม่
- ซีพียู (CPU) — ตรวจสอบว่าพร้อมทำงาน
- การ์ดแสดงผล (VGA / GPU) — ตรวจสอบว่ามีการ์ดจอหรือชิปกราฟิกที่สามารถแสดงผลได้
- คีย์บอร์ด — ตรวจสอบการเชื่อมต่อ (ในบางระบบ)
- อุปกรณ์จัดเก็บข้อมูล (HDD/SSD) — ตรวจสอบว่าตรวจพบอุปกรณ์และพร้อมใช้งาน
- ฮาร์ดแวร์อื่น ๆ ที่สำคัญต่อการเริ่มระบบ
หาก POST สำเร็จ
ถ้าฮาร์ดแวร์ทั้งหมดผ่านการตรวจสอบ ระบบจะส่งเสียง “beep” หนึ่งครั้ง (ในบางเครื่อง) แล้วดำเนินการต่อไปยังขั้นตอน Boot คือการโหลดระบบปฏิบัติการจากอุปกรณ์จัดเก็บข้อมูล เช่น SSD หรือ HDD
หาก POST ล้มเหลว
หากตรวจพบข้อผิดพลาด POST จะ
- ส่งเสียง beep code หลายครั้งเป็นจังหวะเฉพาะ เพื่อบอกว่าฮาร์ดแวร์ตัวใดมีปัญหา (เฉพาะเครื่องที่มีลำโพงภายในหรือบอร์ดที่รองรับเสียงแจ้งเตือน)
- แสดงข้อความบนหน้าจอ (ถ้ามีภาพขึ้น) เช่น “No bootable device found” หรือ “Memory error”
- หยุดการทำงานชั่วคราวหรือไม่สามารถเริ่มระบบต่อได้เลย
ตัวอย่าง beep code
- 1 beep ยาว 2 beep สั้น: ปัญหาเกี่ยวกับการ์ดจอ
- ต่อเนื่องสั้น ๆ ไม่หยุด: ปัญหาเกี่ยวกับหน่วยความจำ (รหัสเสียงอาจแตกต่างกันไปตามผู้ผลิต BIOS เช่น AMI, Award, Phoenix)
สรุป
POST คือขั้นตอนสำคัญที่ช่วยให้ระบบมั่นใจได้ว่าฮาร์ดแวร์พื้นฐานพร้อมใช้งานก่อนเริ่มระบบปฏิบัติการ หากไม่มี POST หรือ POST ล้มเหลว ผู้ใช้จะไม่สามารถเข้าสู่ระบบปฏิบัติการได้เลย นับว่าเป็นกลไกพื้นฐานที่สำคัญของคอมพิวเตอร์ทุกเครื่อง