ช่วงนี้เราอาจได้ยินมีการพูดถึงฟีเจอร์หนึ่งที่อยู่ในมือถืออย่าง Accessibility Service ที่มีการแนะนำและพูดถึงว่า ฟีเจอร์ดังกล่าวอาจ เป็นอีกหนึ่งช่องทางให้ผู้ไม่หวังดี หากช่องทางในการโจมตีมือถือเราได้ ทำให้หลายท่านอยากจะทราบบว่าฟีเจอร์ Accessibility Service คืออะไร ทำไมถึงเป็นช่องโหว่ให้โจมตีได้ และควรปิดหรือเปิดตรงไหน บทความนี้เราจะขอพูดถึงฟีเจอร์ Accessibility Service กัน

Accessibility Service คืออะไร

Accessibility Service เป็นเครื่องมือที่ออกแบบมาเพื่อให้ผู้พิการสามารถใช้งานแอพพลิเคชันของ Android อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่ง Accessibility Service จะช่วยในการปรับแต่งการทำงานของแอพพลิเคชัน เพื่อให้ง่ายต่อการใช้งานและปรับแต่งตามความต้องการของผู้ใช้ เช่น ช่วยอ่านออกเสียงข้อความ การปรับขนาดตัวอักษร หรือการปรับแต่งการใช้งานในแอพพลิเคชันเพื่อให้ผู้พิการสามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพ  และอื่นๆอาจแตกต่างกันไปตามอุปกรณ์

Accessibility Service ไม่ใช้ฟีเจอร์ที่อันตราย แต่อาจมีผู้ที่ไม่หวังดีหาช่องโหว่จากฟีเจอร์นี้ในการโจมตี

ดังที่กล่าวไปแล้วว่าฟีเจอร์ Accessibility Service เป็นฟีเจอร์ช่วยการใช้งานสำหรับผู้ที่มีปัญหาการใช้งาน ให้สามารถใช้งานได้สะดวกขึ้น แต่ก็อาจมีผู้ไม่หวังดีใช้งานฟีเจอร์นี้ ในการช่วยเหลือให้สามารถเข้าถึงข้อมูลของเราได้เช่น ช่วยการพูด การได้ยิน การช่วยให้อ่าน อีเมล sms อ่านออกเสียงอินพุตแป้มพิมพ์ เราถึงการติดตั้งแอปที่ไว้สำหรับช่วยเหลือการเข้าถึงเพิ่มเติม ส่วนการช่วยเหลือนี้เอง อาจเป็นช่องโหว่ให้มีการเข้าถึง ให้ผู้ไม่หวังดีใช้ประโยชน์ต่อตัวช่วยพวกนี้แอบฟังการพิมพ์ รวมถึงรหัสผ่านได้

ปัญหาการเข้าถึงจากผู้ไม่หวังดีจากการหาผลประโยชน์จากฟีเจอร์ Accessibility Service ไม่ใช่เรื่องใหม่ เรื่องนี้เคยมีข่าวเกี่ยวกับ accessibility clickjacking มาแล้วบ้างในช่วงที่เริ่มมีการใช้งานสมาร์ทโฟนกันได้ไม่นาน

เราควรตรวจสอบและปิดใช้งาน Accessibility Service อย่างไร

ในฟีเจอร์ของ Accessibility Service อาจมีแอปที่ติดตั้งไปช่วยเหลือกการทำงานของการเข้าถึงให้สามารถใช้งานฟีเจอร์ในการช่วยเหลือได้ดีขึ้น ตรงนี้เอง อาจมีแอปที่แฝงตัวติดตั้งอยู่ในนี้ นั้นเป็นเหตุที่ ทำไมเริ่มมีการแนะนำให้ตรวจสอบและปิดการใช้งาน Accessibility Service หากไม่ได้ใช้งาน

ในมือถือเกือบทุกรุ่นจะมีตัวเลือก Accessibility ให้ตั้งค่า อาจต่างกันที่ชื่อเรียกหรือตอนแปลเป็นเมนูภาษาไทย คุณอาจเห็นในชื่อต่างๆเช่น การช่วยเหลือการเข้าถึง, ตัวช่วยการเข้าถึง, ทางลัดและการเข้าถึง ส่วนใหญ่แล้วจะมีคีย์คือคำว่าเข้าถึง หรือหากใช้เมนูภาษาอังกฤษมักจะชื่อว่า Accessibility ยกตัวอย่างชื่อเมนูนี้กับมือถือ 2 ยี้ห้อ

• vivo การเข้าใช้งานคือ Setting > ทางลัดการเข้าถึง > การเข้าถึง
• Samsung การเข้าใช้งานคือ ตั้งค่า > การช่วยเหลือการเข้าถึง

ให้ตรวจสอบว่าเปิดใช้งานฟีเจอร์อะไรเอาไว้ และมีแอปที่ได้รับอนุญาตอะไรไว้ในนี้บ้าง หรืออาจมีแอปที่อยู่ในส่วนของ แอปที่ติดตั้ง, บริการที่ดาวน์โหลด อาจมีแอปอื่นที่ขอสิทธิ์การเข้าถึงในโหมดนี้อยู่ ให้ตรวจสอบว่ามีแอปอื่นที่ได้รับการอนุญาตไว้หรือไม่ และเป็นแอปที่คุณรู้จักหรือเปล่า

และปกติแล้วเวลาเราดาวน์โหลดและติดตั้งแอป เมื่อเปิดแอปขึ้นมา หากแอปนั้นๆต้องกาารขอสิทธิ์การเข้าถึงก็จะขอสิทธิ์ Accessibility Service ขึ้นมาผู้ใช้มักตอบตกลงหรือให้สิทธิ์ไปโดยที่ไม่รู้ตัว ฉนั้นหากคุณจะกดตกลงอะไรไป จำเป็นต้องอ่านรายละเอียดการเข้าถึงให้ดีๆ เช่นอาจมีการขอสิทธิ์การเข้าถึงอีเมล การเข้าถึง sms การเข้าถึงหน้าจอ คีบอร์ด พวกนี้ล้วนเป็นการเข้าถึงที่อันตรายทั้งสิ้น จำเป็นต้องอ่านรายละเอียดพวกนี้ให้ดีก่อนที่จะอนุญาตการเข้าถึงต่างๆพวกนี้

วิธีปิด Accessibility Service จากมือถือยี่ห้อต่างๆ

เห็นว่าแอปธนาคารบางแอปจะเริ่มบังคับให้ปิด Accessibility Service กันบ้างแล้ว วิธีการเปิด Accessibility Service  แต่ละยี่ห้อก็จะแตกต่างกันออกไปและก็จะปิดมากน้อยแล้วแต่ว่ารุ่นนั้นๆเปิดอะไรได้บ้าง และทางธนาคาร ก็ก็ไม่ได้บอกรายละเอียดว่าควรปิดอะไร หรือเปิดอะไร จากที่อ่านๆข่าวบอกให้เกือบทุกตัวในนั้น เอาเป็นว่าใครที่เจอปัญหาไม่สามารถเข้าใช้งานแอปธนาคารได้ก็ให้ปิดทุกอย่างใน Accessibility Service โดยวิธีการเข้า Accessibility ในมือถือยี้ห้อต่างๆได้ดังต่อไปนี้

วิธีปิด Accessibility Service Vivo

• Setting
• ทางลัดการเข้าถึง
• การเข้าถึง (หรือการช่วยเหลือพิเศษ)
• ปิดการใช้งานเมนูต่างๆทั้งหมด

วิธีปิด Accessibility Service Samsung

• ตั้งค่า
• การช่วยเหลือการเข้าถึง

ปิดทั้งหมดคล้ายๆกัน

วิธีปิด Accessibility Service Huawei

• การตั้งค่า
• ฟีเจอร์การเข้าถึง
• ความสามารถในการเข้าถึง
• ปิดทั้งหมดลักษณะเดียวกับข้างบน

วิธีปิด Accessibility Service Xiaomi และ Redmi

• การตั้งค่า
• การตั้งค่าเพิ่มเติม
• การช่วยเหลือพิเศษ
• ปิดทั้งหมด

วิธีปิด Accessibility Service OPPO

• การตั้งค่า
• การตั้งค่าเพิ่มเติม
• ตัวช่วยสำหรับการเข้าถึง
• ปิดทั้งหมด

วิธีปิด Accessibility Service Realme

• การตั้งค่า
• การตั้งค่าเพิ่มเติม
• การช่วยสำหรับการเข้าถึง
• ปิดทั้งหมด

วิธีปิด Accessibility Service ยี่ห้ออื่นๆ

หากเป็นยี้ห้ออื่นๆ ให้ดูจากยี่ห้อข้างบน จะเห็นได้ว่าเป็นเมนูในลักษณะเดียวกัน แตกต่างเพียงชื่อเรียกและการเข้าเล็กๆน้อยๆ ให้ทดสอบลองค้นหาดูในเมนูต่างๆ และปิดการทำงานหากแอปธนาคารต้องการให้ปิด

คุณอาจต้องเข้าไปตรวจสอบแอปต่างๆ ในการตั้งค่าการจัดการแอปว่าแอปไหนขอสิทธิ์อะไรไว้บ้าง เพื่อเป็นการตรวจสอบการเข้าถึงของแอปต่างๆ ยกตัวอย่างเช่น

วิธีการตรวจสอบการเข้าถึงพิเศษ มือถือ Samsung

• การตั้งค่า
• แอป
• เลือกมเนู … ด้านบนบวามือ > จะมีตัวเลือกให้คุณเลือก 3 ตัวได้แก่ ตัวจัดการการอนุญาต, การเข้าถึงพิเศษ และการรีเซ็ตแอปที่ตั้งค่าไว้
• เมนูพวกนี้คุณสามารถตรวจสอบการอนุญาตสิทธิ์ต่างๆที่เคยอนุญาตไว้ในแอปต่างๆที่คุณดาวน์โหลดมา หากไม่แน่ใจสามารถกด การรีเซ็ตแอปที่ตั้งค่าไว้ จะเป็นการคืนค่าการอนุญาตไว้ทั้งหมด เวลาเปิดแอพนั้นๆจะต้องมีการขอสิทธิ์การเข้าถึงใหม่

การตั้งค่าหรือการรีเซ็ตการตั้งค่าแอปต่างๆ จะมีตัวเลือกที่แตกต่างกันออกไปตามแต่ยี้ห้อของมือถือ แต่จะมีการตั้งค่าในลักษณะเดียวกัน ไม่แตกต่างกันมากนัก เพราะยังคงใช้ระบบปฏิบัติการเดียวกัน แตกต่างกันแค่ UI เล็กๆหน่อย ถ้าเป็นยี้ห้ออื่นให้ลองหาเมนูที่มีในลักษณะเดียวกันในการตั้งค่าดังกล่าว