วิธีเปิดหรือปิด IPv6 บนเราเตอร์ – จัดการการใช้งาน IPv6 ในบ้านได้เอง

วิธีเปิดหรือปิด IPv6

หากคุณเคยได้ยินคำว่า “เปิด IPv6” หรือ “ปิด IPv6” และสงสัยว่าทำได้อย่างไร บทความนี้จะอธิบายอย่างละเอียดเกี่ยวกับวิธีจัดการ IPv6 บนเราเตอร์ เพื่อควบคุมว่าเครือข่ายภายในบ้านของคุณจะใช้ระบบอินเทอร์เน็ตเวอร์ชันใหม่ (IPv6) หรือไม่

IPv6 คืออะไร ทำไมถึงเปิดหรือปิดได้?

IPv6 (Internet Protocol version 6) คือระบบหมายเลขไอพีเวอร์ชันใหม่ที่ออกแบบมาเพื่อแก้ปัญหาการขาดแคลนหมายเลข IP ของ IPv4 เดิม IPv6 มีความสามารถรองรับอุปกรณ์มากขึ้น และเริ่มเป็นมาตรฐานใหม่ของเครือข่ายสมัยใหม่

IPv6 (Internet Protocol version 6) คือรูปแบบการระบุตัวตนอุปกรณ์ในเครือข่ายอินเทอร์เน็ตแบบใหม่ที่ออกมาแทน IPv4 เนื่องจากหมายเลข IP แบบเดิมไม่เพียงพออีกต่อไป แต่หลายคนมักสงสัยว่าทำไม เลข IPv6 ถึงดูแปลกและซับซ้อนกว่ามาก รวมถึงการ “ย่อ” ที่ทำให้หลายคนงงว่าทำไปทำไม — มาดูคำอธิบายแบบเข้าใจง่ายกัน:

ทำไมเลข IPv6 ถึงดูแปลก?

1. จำนวนเลขมากกว่า IPv4 มาก
   • IPv4 มีขนาดแค่ 32 บิต (เช่น 192.168.1.1)
   • แต่ IPv6 มีขนาดถึง 128 บิต เพื่อรองรับอุปกรณ์ได้มหาศาล (มากกว่า IPv4 หลายล้านล้านเท่า)
2. ใช้เลขฐาน 16 แทนเลขฐาน 10
   • IPv4 ใช้เลขฐาน 10 (เลข 0-255)
   • IPv6 ใช้เลขฐาน 16 (hexadecimal) คือเลข 0–9 และ A–F เช่น 2001:0db8:85a3:0000:0000:8a2e:0370:7334
3. แบ่งเป็น 8 กลุ่ม กลุ่มละ 4 หลัก
   • คั่นด้วยโคลอน (:) เช่น 2001:0db8:0000:0000:0000:ff00:0042:8329

การย่อ IPv6 คืออะไร?

เพราะ IPv6 ยาวมาก จึงสามารถ ย่อให้อ่านง่ายขึ้น ได้ตามกฎเหล่านี้:

กฎที่ 1: ตัดเลขศูนย์นำหน้าออก

• จาก 0042 → 42
• 0db8 → db8

กฎที่ 2: ใช้ :: แทนกลุ่มที่เป็นศูนย์ติดกัน

• จาก 0000:0000:0000 → ::
  (แต่ใช้ :: ได้เพียงครั้งเดียวในหนึ่งแถวเท่านั้น เพื่อไม่ให้สับสนว่าต้องเติมศูนย์กี่ชุด)

ตัวอย่าง

แบบเต็ม:
2001:0db8:0000:0000:0000:ff00:0042:8329

แบบย่อ:
2001:db8::ff00:42:8329

การเปิดใช้งานพร้อมกันทั้ง IPv6 กับ IPv4

IPv6 และ IPv4 สามารถเปิดใช้งานพร้อมกันได้ บนอุปกรณ์เดียวกัน  สิ่งนี้เรียกว่า Dual Stack ซึ่งเป็นวิธีมาตรฐานในการรองรับทั้งสองเวอร์ชันของ IP บนระบบเครือข่ายในช่วงที่โลกกำลังเปลี่ยนผ่านจาก IPv4 ไปยัง IPv6

การทำงานของ Dual Stack

• อุปกรณ์ (เช่น คอมพิวเตอร์, เราเตอร์, สมาร์ตโฟน) จะได้รับหมายเลข IP ทั้งแบบ IPv4 และ IPv6
• เมื่ออุปกรณ์ต้องเชื่อมต่อกับปลายทาง (เว็บไซต์, เซิร์ฟเวอร์ ฯลฯ) ระบบจะเลือกใช้ IPv6 ก่อน หากปลายทางรองรับ
• หากปลายทางไม่รองรับ IPv6 ระบบจะ fallback ไปใช้ IPv4 โดยอัตโนมัติ

ข้อดีของการเปิดใช้งานทั้ง IPv4 และ IPv6

• เพิ่มความเข้ากันได้กับทั้งระบบเก่าและใหม่
• ช่วยให้เปลี่ยนผ่านไปยัง IPv6 ได้ราบรื่น
• ลดปัญหาการเข้าถึงเว็บไซต์หรือบริการที่ใช้ IPv6 เท่านั้น

ตัวอย่างสถานการณ์:

• เครื่องของคุณมี IP แบบนี้
  • IPv4: 192.168.1.25
  • IPv6: 2001:db8::25
• เมื่อคุณเข้าเว็บไซต์ที่รองรับ IPv6 เช่น google.com ระบบจะเชื่อมผ่าน IPv6
• แต่ถ้าเข้าเว็บไซต์ที่ยังรองรับแค่ IPv4 เช่นเว็บเก่าๆ ระบบจะใช้ IPv4 โดยอัตโนมัติ

ในช่วงหลังนี้ เริ่มมีการใช้งาน IPv6 กันอย่างแพร่หลายมากขึ้น โดยเฉพาะจากฝั่งผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ต (ISP) รายใหญ่ในประเทศไทย เช่น 3BB, True, NT หรือ AIS บางรายเปิดใช้งาน IPv6 ให้กับผู้ใช้งานทั่วไปแบบ “อัตโนมัติ” โดยไม่ต้องตั้งค่าเพิ่มเติมแต่อย่างใด ทำให้หลายคนอาจใช้งาน IPv6 อยู่แล้วโดยไม่รู้ตัว

การ “เปิด” IPv6 จะช่วยให้เครือข่ายของคุณรองรับอนาคต และบางครั้งยังมีประโยชน์ในด้าน การเข้าถึงเว็บไซต์ที่ถูกจำกัดจากผู้ให้บริการ อีกด้วย

ในบางกรณี ผู้ใช้พบว่าเมื่อเปิดใช้งาน IPv6 แล้วสามารถเข้าถึงเว็บไซต์ที่ถูกบล็อกผ่าน IPv4 ได้  เนื่องจากระบบกรองเนื้อหาของ ISP หลายรายยังอิงอยู่กับ IPv4 เป็นหลัก และยังไม่ได้ตั้งระบบกรองแบบเดียวกันไว้สำหรับ IPv6 ทำให้สามารถ “หลุด” การบล็อกได้

ในขณะที่ผู้ใช้บางรายกลับพบว่า การปิด IPv6 กลับทำให้เข้าเว็บไซต์ได้ดีขึ้น เนื่องจากการตั้งค่า IPv6 ที่ไม่สมบูรณ์ เช่น DNS ผิดพลาด, ไม่มี IPv6 address จริงจาก ISP หรือเว็บไซต์ที่เข้าถึงไม่มี IPv6 รองรับ

อย่างไรก็ตาม หากคุณต้องการควบคุมว่าอุปกรณ์ในบ้านของคุณจะเปิดหรือปิดการใช้งาน IPv6 ได้หรือไม่ คุณสามารถตั้งค่าได้ผ่านทาง เราเตอร์ ซึ่งเป็นศูนย์กลางของการเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตในบ้าน โดยไปที่หน้าตั้งค่าของเราเตอร์

หากคุณใช้อินเทอร์เน็ตจากผู้ให้บริการใหม่ ๆ เช่นในไทยหลายเจ้า IPv6 อาจถูกเปิดใช้งานให้ “อัตโนมัติ” โดยที่คุณไม่ต้องตั้งค่าเองเลย

แม้ IPv6 จะมีข้อดี แต่ผู้ใช้หลายคนอาจต้องการปิด IPv6 เนื่องจาก

• อุปกรณ์บางชนิดมีปัญหาเมื่อใช้ IPv6
• ต้องการควบคุมระบบให้ง่ายขึ้น
• บางเกมออนไลน์หรือบริการเฉพาะเจาะจงทำงานได้เสถียรกว่าเมื่อใช้เฉพาะ IPv4

ดังนั้น การเปิดหรือปิด IPv6 จึงกลายเป็นทางเลือกที่ผู้ใช้สามารถควบคุมได้เองผ่านการตั้งค่าของเราเตอร์

วิธีเปิดหรือปิด IPv6 บนเราเตอร์

ตัวอย่างนี้อิงจากหน้าเมนูของเราเตอร์บางรุ่นในประเทศไทยที่ใช้งานกันแพร่หลาย เช่น 3BB / True / TOT

• เชื่อมต่อ Wi-Fi หรือสาย LAN เข้ากับเราเตอร์
• เปิดเบราว์เซอร์ แล้วพิมพ์ที่อยู่: 192.168.1.1 หรือ 192.168.0.1 (แล้วแต่รุ่น)
• เข้าสู่ระบบด้วยชื่อผู้ใช้และรหัสผ่าน (ดูที่สติกเกอร์ใต้เครื่อง) หรือสอบถามผู้ให้บริการ
• ไปที่เมนู IPv6 > LAN Address Configuration (เมนูอาจต่างกันไปในแต่ละยี้ห้อ) แต่ให้มองหาเมนูที่เกี่ยวกับ IPv6

จะพบกับหน้าตั้งค่าต่าง ๆ เช่น

• Enable Route Advertisement
• Enable DHCPv6 Server
• Resource Allocation Mode

ต้องการ “ปิด IPv6” ให้ทำดังนี้

ยกเลิกเครื่องหมายถูกที่:

• Enable Route Advertisement
• Enable DHCPv6 Server
• กด Apply

การกระทำนี้จะทำให้เราเตอร์ไม่แจก IP แบบ IPv6 ให้กับอุปกรณ์ในบ้าน และระบบจะทำงานเฉพาะบน IPv4 เท่านั้น

ต้องการ “เปิด IPv6” ให้ทำดังนี้

• ติ๊กเครื่องหมายถูกที่: Enable Route Advertisement และ Enable DHCPv6 Server
• เลือก Resource Allocation Mode เป็น “Manual” หรือ “Automatic”
• ตั้งค่าการแจกไอพีโดยใช้ DHCPv6 หรือ SLAAC ตามความเหมาะสม
• กด Apply

จะรู้ได้อย่างไรว่า IPv6 ใช้งานอยู่

คุณสามารถตรวจสอบได้ง่าย ๆ โดยเข้าไปที่เว็บไซต์  https://test-ipv6.com
หากระบบให้คะแนน 10/10 และแสดง IPv6 Address ของคุณ แสดงว่าเปิดใช้งานเรียบร้อยแล้ว

อธิบายความหมายของภาพด้านบน

• Your IPv4 address on the public Internet appears to be 171.4.131.211 หมายถึง ที่อยู่ IPv4 ของคุณบนอินเทอร์เน็ตสาธารณะคือ 171.4.131.211  เป็นหมายเลขไอพีแบบ IPv4 ที่ใช้งานจริงจากฝั่งผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ต (ISP) ของคุณ
• Your IPv6 address on the public Internet appears to be 2403:6200:8946:527:d472:caae:8414:9658 หมายถึง ที่อยู่ IPv6 ของคุณบนอินเทอร์เน็ตสาธารณะคือ 2403:6200:8946:527:d472:caae:8414:9658 แสดงว่าเครือข่ายของคุณเปิดใช้งาน IPv6 และใช้งานได้จริงจากภายนอก
• Your Internet Service Provider (ISP) appears to be TTBP-AS-AP Triple T Broadband Public Company Limited หมายถึง ผู้ให้บริการอินเทอร์เน็ตของคุณคือ TTBP-AS-AP Triple T Broadband Public Company Limited แสดงชื่อของ ISP ที่ให้บริการอินเทอร์เน็ตคุณอยู่ (ในกรณีนี้คือ 3BB)
• Since you have IPv6, we are including a tab that shows how well you can reach other IPv6 sites.  หมายถึง เนื่องจากคุณมี IPv6 ระบบจึงเพิ่มแท็บพิเศษที่แสดงว่าคุณสามารถเข้าถึงเว็บไซต์ที่ใช้ IPv6 ได้ดีแค่ไหน หมายถึงระบบจะเปิดเผยข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการเข้าถึงเว็บไซต์ที่ใช้ IPv6 โดยเฉพาะ หากต้องการดูให้เลือกเมนู More Info
• Your DNS server (possibly run by your ISP) appears to have IPv6 Internet access. หมายถึง เซิร์ฟเวอร์ DNS ของคุณ (อาจดำเนินการโดย ISP) สามารถเข้าถึงอินเทอร์เน็ตผ่าน IPv6 ได้ แสดงว่า DNS ที่คุณใช้งานรองรับ IPv6 ซึ่งจำเป็นสำหรับการแปลงชื่อเว็บไซต์ในระบบ IPv6
• Your readiness score: 10/10 for your IPv6 stability and readiness, when publishers are forced to go IPv6 only หมายถึง คะแนนความพร้อมของคุณ: 10/10 สำหรับความเสถียรและความพร้อมของ IPv6 เมื่อเว็บไซต์บางแห่งรองรับเฉพาะ IPv6 เท่านั้น แสดงว่าระบบเครือข่ายของคุณสามารถใช้งาน IPv6 ได้สมบูรณ์แบบ พร้อมใช้งานเมื่อโลกอินเทอร์เน็ตเปลี่ยนมาใช้ IPv6 อย่างเต็มตัว