วิเคราะห์: ทำไม RAM ถึงแพงในยุคสมาร์ทโฟนและ AI และอะไรทำให้แรมคอมพิวเตอร์ราคาแพงขึ้น

แรมแพงจากดีมานด์ AI ที่พุ่งสูง สมาร์ทโฟนใช้ RAM มากขึ้น และโรงงานเบนสายการผลิตไปยังหน่วยความจำระดับเซิร์ฟเวอร์ ส่งผลให้แรมคอมพิวเตอร์แพงตาม

ในช่วงปี 2024 ถึง 2026 ราคาของ RAM ทุกประเภท ทั้งแรมสมาร์ทโฟน แรมเซิร์ฟเวอร์ และแรมคอมพิวเตอร์ ต่างเพิ่มสูงขึ้นอย่างชัดเจน แม้เทคโนโลยีโดยรวมจะพัฒนาแต่ต้นทุนกลับสูงขึ้นแทน การเปลี่ยนแปลงนี้ไม่ใช่เหตุการณ์ปกติของตลาด แต่เป็นผลลัพธ์จากดีมานด์มหาศาลในยุค AI รวมถึงการเปลี่ยนพฤติกรรมการผลิตของผู้ผลิต DRAM รายใหญ่ทั่วโลก

ความต้องการหน่วยความจำในยุค AI เติบโตอย่างไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน เนื่องจากโมเดลปัญญาประดิษฐ์ระดับใหญ่ และดาต้าเซ็นเตอร์ยุคใหม่ต้องใช้ DRAM ปริมาณมาก โดยเฉพาะ HBM และ RDIMM ที่ใช้กับ GPU และเซิร์ฟเวอร์ระดับองค์กร ทำให้ผู้ผลิต DRAM เบนกำลังการผลิตไปยังตลาด AI ที่ทำกำไรสูงกว่า ส่งผลให้ DRAM สำหรับผู้บริโภคทั่วไปหายากขึ้น และราคาปรับเพิ่มขึ้นตามกลไกตลาด

ในเวลาเดียวกัน สมาร์ทโฟนระดับเรือธงใช้ RAM มากขึ้นทุกปี โดยตามสเปกใหม่มักใช้ LPDDR5X ซึ่งมีต้นทุนสูงกว่าฮาร์ดแวร์ที่ใช้ในพีซีอย่าง DDR4 และ DDR5 ทำให้ตลาดมือถือกลายเป็นผู้บริโภค DRAM รายใหญ่ที่สุด และแย่งกำลังผลิตไปจากตลาดพีซีโดยตรง การเติบโตของมือถือในทั้งสหรัฐ จีน และอินเดีย ยิ่งผลักดีมานด์สูงขึ้นอีกระดับ

ปัจจัยสำคัญอีกด้านคือผู้ผลิต DRAM เคยลดกำลังผลิตช่วงปีที่ตลาดซบเซา เพื่อหลีกเลี่ยงภาวะสินค้าเกินสต็อก ส่งผลให้เมื่อ AI เติบโตในช่วงสั้น ๆ โรงงานกลับไม่สามารถเพิ่มกำลังผลิตทัน แม้ต้องการผลิตมากขึ้น แต่การขยายโรงงาน DRAM ใช้เวลาหลายปี ทำให้ซัพพลายตึงอย่างรวดเร็วและราคาพุ่ง

ในด้านเทคโนโลยี DRAM รุ่นใหม่ เช่น DDR5 และ LPDDR5X มีความซับซ้อนในการผลิตสูงขึ้น ทั้งด้านกระบวนการผลิตระดับนาโนเมตร การซ้อนชั้น และตัวควบคุมภายในโมดูล ทำให้ต้นทุนเพิ่มขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ เมื่อรวมกับอัตราเสีย (yield) ที่สูงในช่วงแรกของการผลิต จึงยิ่งผลักดันราคาให้สูงขึ้นตาม

สำหรับแรมคอมพิวเตอร์ การขึ้นราคาสามารถอธิบายได้จากหลายปัจจัยร่วมกัน โรงงานมุ่งผลิต DRAM สำหรับเซิร์ฟเวอร์มากกว่า DDR5 เวอร์ชันผู้ใช้ทั่วไป ส่งผลให้แรมคอมพิวเตอร์มีซัพพลายน้อยลง ขณะเดียวกันแรม DDR5 ต้องใช้ส่วนประกอบเพิ่มเติมบนโมดูล เช่น PMIC และตัวควบคุมสัญญาณ ซึ่งเพิ่มต้นทุน อีกทั้งตลาดพีซีในช่วงหลังเติบโตช้า ทำให้ผู้ผลิตลดปริมาณการผลิต เมื่อยอดขายต่ำ ต้นทุนต่อหน่วยจึงสูงขึ้นตามไปด้วย

การเปลี่ยนแปลงของตลาดยังได้รับอิทธิพลจากอุปกรณ์สเปกสูงและแรมความเร็วสูงที่เป็นที่นิยมในหมู่ผู้ใช้ประกอบคอม ทำให้ราคาเฉลี่ยของโมดูลสูงขึ้นตามความต้องการด้านประสิทธิภาพ และในภาพรวมยังมีปัจจัยต่างประเทศ เช่น ค่าเงิน ต้นทุนขนส่ง และความเสี่ยงด้านซัพพลายเชนในภูมิภาคเอเชีย ซึ่งเป็นแหล่งผลิต DRAM หลักของโลก

ทั้งหมดนี้ส่งผลให้ราคา RAM สูงขึ้นพร้อมกันในทุกเซกเมนต์ ทั้งสมาร์ทโฟน ดาต้าเซ็นเตอร์ AI เซิร์ฟเวอร์ และคอมพิวเตอร์สำหรับผู้ใช้ทั่วไป โดยมีแนวโน้มว่าราคาจะยังคงทรงตัวในระดับสูงต่อไปจนกว่าผู้ผลิตจะสามารถเพิ่มกำลังการผลิตได้มากขึ้นในช่วงปีต่อ ๆ ไป