วิธีเลือกตั้ง 2562 เลือกตั้งแบบใหม่ ต้องทำอย่างไรมาดูกัน

การเลือกตั้งแบบ ระบบจัดสรรปันส่วนผสม’ (Mixed Member Apportionment System: MMA

วันที่ 24 มีนาคม 2560 จะเป็นการเลือกตั้งครั้งใหม่ และเป็นการเลือกตั้งแบบใหม่ตาม รัฐธรรมนูญ 2560 ที่กำหนดให้การเลือกตั้งแบบใหม่ที่เรียกว่า ระบบจัดสรรปันส่วนผสม (Mixed Member Apportionment System: MMA) แล้วระบบใหม่มีอะไร และต้องทำอย่างไรบ้าง วันนี้ผมจะมาอธิบายแบบง่ายๆเอาที่คัญๆ อธิบายให้สำหรับผู้มีสิทธิเลือกตั้ง ที่ควรต้องรู้กันครับ

จำนวน สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร หรือ ส.ส.

จำนวน ส.ส. ของประเทศจะมีทั้งหมด 500 คน ที่แบ่งออกเป็น

• แบบแบ่งเขตเลือกตั้ง จำนวน ส.ส แบบแบ่งเขต 350 เสียง ที่มาจากการเลือกบุคลในเขตนั้นๆ
• แบบบัญชีรายชื่อ จำนวน ส.ส แบบรายชื่อ 150 เสียง จะมาจากการที่คุณเลือกบุคลในเขต ก็จะเป็นการเลือกพรรคที่ผู้สมัคร ส.ส. ที่คุณเลือก (ปกติคุณต้องเลือก 2 ใบ บุคลและพรรค แต่การเลือกตั้งแบบใหม่ คุณเพียงเลือกบุคลหรือ ส.ส.แบ่งเขต ก็เท่ากับเลือกพรรคไปด้วย ส่วนคะแนนที่เลือกพรรคไปด้วยจะถูกนำไปใช้ โดยสูตรคำนวนแบบใหม่ ไว้เดียวอธิบายช่วงท้ายๆ)

เราจะเลือกตั้งแบบไหน วิธีเลือกตั้ง 2562

สำหรับผู้เลือกตั้งแบบเราๆ การเลือกตั้งก็ไม่มีอะไรยุ่งยาก แค่กากเครื่องหมาย กากบาท X ลงตรงหมายเลขผู้สมัคร ส.ส ของเขตที่คุณเลือก แต่! มีสิ่งที่ควรรู้ดังต่อไปนี้

1. หมายเลขของ ส.ส ในพรรค แต่ละเขตจะไม่ตรงกัน หรือพูดง่ายๆ พรรคเดียวกัน ต่างเขต คนละเบอร์ ไม่มีเบอร์พรรคที่แน่นอน ต้องดูให้ดี ในแต่ละพื้นที่ เช่น
   – พรรคกอไก่ เขตเลือกตั้งที่ 1 นายดำ เบอร์ 599
   – พรรคกอไก่ เขตตเลือกตั้งที่ 2 นายแดง เบอร์ 755
2. การกากบาท ต้องกา X เพียง 1 หมายเลขเท่านั้น ไม่ต้องไปเลือกตัวบุคลและพรรคแบบเก่า เลือกพรรคก็จะไปเลือกตัวบุคลในเขตของเรา และคะแนนก็จะไปนับรวมทั่วประเทศของพรรคนั้นๆ ไว้ใช้คำนวน ส.ส. บัญชีรายชื่อ
3. หากคุณไม่ประสงค์จะเลือก ส.ส. ผู้ใดเลยในบัตรเลือกตั้ง ให้ กากบาท X บริเวณด้านล่างขวามือ
4. ข้อ 1 สำคัญมาก!!

ที่มาของ ส.ส.

อย่างที่บอกครับว่า ส.ส. มีแบ่งเป็น 2 แบบคือ เขตเลือกตั้ง และบัญชีรายชื่อ ซึ่งแบ่งสัดส่วน 350:150 รวมเป็น 500 ตามที่อธิบายไปแต่ตอนต้น ในส่วนของ ส.ส. แบบแบ่งเขตที่จะได้ 350 หลายคนน่าจะเข้าใจที่มาอยู่แล้ว เพราะไม่มีการคำนวนอะไรที่ซับซ้อน แต่การคำนวน ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อคำนวนอย่างไร มาดูกัน

ส.ส. เขตเลือกตั้ง

ได้จากการเลือกตั้งตามเขตต่างๆ จำนวน  350 คน

ส.ส. บัญชีรายชื่อ

การคำนวณ ส.ส. บัญชีรายชื่อ อาจค่อยข้างยุ่งยากและอธิบายยากหน่อย โดยมีขั้นตอนการคำนวณดังต่อไปนี้

1. นำคะแนนผู้ที่มาใช้สิทธิทั้งหมดทั่วประเทศไทย ลบด้วย No Vote และบัตรเสียง หาร ด้วย 500 (จำนวน ส.ส ทั้งหมด) จะได้คะแนนที่เรียกว่า “คะแนนโดนประมาณ ต่อ ส.ส. บัญชีรายชื่อ 1 คน”  ยกตัวอย่างเช่น คนออกมาใช้สิทธิทั้งหมด หักใบเสียโนโหวตแล้วได้ 35 ล้าน ก็เท่ากับ 35,000,000 % 500 = 70,000 คือคะแนนโดยประมาณ 1 ส.ส บัญชีรายชื่อ ให้จำนวน 70,000 นี้ไว้ให้ดี
2. นำคะแนนทั้งหมดของพรรคนั้นๆ จากการเลือกตั้งตามเขตตัวประเทศ (ตรงไหนงงไหม คะแนนนี้ก็คือคะแนนที่คุณเลือกพรรคในเขตและไปเลือกตัวบุคล คะแนนจะถูกรวมเป็นทั้งประเทศของพรรคนั้นๆ) มา หาร 70,000 จากข้อ 1 จะได้ ส.ส. พึงจะมีของพรรคนั้นๆ
3. หากจำนวน ส.ส. แบบแบ่งเขต น้อยกว่าจำนวน ส.ส. พึงจะมี ให้เติมให้ครบ โดยเอาจากบัญชีรายชื่อ
4. หากจำนวน ส.ส. แบบแบ่งเขต มีมากกว่า คำนวน ส.ส. พึงจะมี ไม่ต้องเติม เท่ากับว่าคนที่ลงบัญชีรายชื่อจะไม่ได้เป็น ส.ส. เลยแม้แต่คนเดียว

ตัวอย่างที่ 1 การคำนวณ ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อ

1. สมมัติว่า “พรรคกอไก่” เป็นพรรคขนาดกลาง
2. ได้ ส.ส. แบบแบ่งเขตมา 30 คน
3. คะแนนจากการเลือก ส.ส. ในพรรคกอไก่ รวมกันทั้งประเทศได้ 3,640,000 คะแนน
4. มีคนมาเลือกตั้ง 35,000,000 % 500 = 70,000 ตามที่ได้อธิบายไปแล้ว
5. นำ 3640000 % 70000 จะได้ 52 เป็นตัวเลข ส.ส. พึงจะมี
6. เท่ากับว่า พรรคกอไก่ มี ส.ส ได้ 52 คน มาจากเลือกแบ่งเขตแล้ว 30 คน ขาดอีก 22 คน
7. 22 คนที่ขาด ก็จะไปเอาจากบัญชีรายชื่อมาใส่ให้ครบ คนที่ลงบัญชีรายชื่อ 1-22 ก็ได้จะเป็น ส.ส.

หมายเหตุ: ในความเป็นจริงแล้ว คะแนน รวมกันทั้งประเทศที่ว่า อาจจะไม่สูง หากการเลือกตั้งแต่ละเขตไม่คู่คี่กัน พรรคขนาดกลางก็อาจจะมี ส.ส. เพิ่งมี น้อยกว่าตัวอย่างก็เป็นไปได้ 

ตัวอย่างที่ 2 การคำนวณ ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อ

1. สมมัติว่า “พรรคขอไข่” เป็นพรรคขาดใหญ่
2. ได้ ส.ส. แบบแบ่งเขตมา 180 คน
3. คะแนนจากการเลือก ส.ส. ในพรรคขอไข่ รวมกันทั้งประเทศได้ 12,300,000 คะแนน
4. มีคนมาเลือกตั้ง 35,000,000 % 500 = 70,000 ตามที่ได้อธิบายไปแล้ว
5. นำ 12,300,000 % 70000 จะได้ 175.7 เป็นตัวเลข ส.ส. พึงจะมี
6. เท่ากับว่า พรรคขอไข่ มี ส.ส. ได้ 175.7 คน
7. แต่ได้แบบแบ่งเขตมาแล้ว 180 คน เกินกว่า ส.ส. ที่พึ่งจะมีได้ ก็จะไม่ได้เพิ่ม ส.ส. จากบัญชีรายชื่อเลย คนที่ลงบัญชีรายชื่อก็จะไม่ได้เป็น ส.ส. เลย

หมายเหตุ : ตัวอย่างที่ยกมา ไม่ใช้ว่าพรรคใหญ่จะไม่ได้บัญชีรายชื่อเลย หากตัวเลขของ คะแนนรวมกันทั้งประเทศสูงก็จะหารได้จำนวน ส.ส. พึงมีมากขึ้น 

ก็อย่างตัวอย่างที่ผมยกมาให้ดูทั้ง 2 ตัวอย่าง ที่ผมต้องยกตัวอย่างแบบด้านบน เพื่อแสดงให้เห็นว่า หากคะแนนเลือกรวมทั้งประเทศของพรรค มีมาก พรรคนั้นๆก็จะได้ ส.ส. เพิ่มเข้ามาจากบัญชีรายชื่อ แต่หากคะแนนโดยรวมทั้งประเทศน้อย ก็จะไม่ได้ ส.ส. เลยจากบัญชีรายชื่อ

ที่มาของ นายกรัฐมนตรี

1. ต้องมีเสียงจากการสนับสนุน ส.ส และ ส.ว รวมกัน 376 เสียงขึ้นไป
2. ส.ส. มี 500 เสียงจากจำนวนสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ดังที่กล่าวเอาไว้แล้ว
3. ส.ว. มี 250 เสียงจากจำนวนสมาชิกวุฒิสภา
4. นายกรัฐมนตรี ไม่จำเป็นต้องเป็น ส.ส แต่ต้องให้พรคคการเมืองนั้นๆแจ้งรายชื่อก่อนการเลือกตั้ง ต่อ กกต.