Form Factor คืออะไร เมนบอร์ด Case AT, ATX, Micro ATX, ITX และอื่น

หลายคนสงสัยเกีย่วกับเรื่องของ Form Factor เราจะรู้ได้อย่างไรว่าบอร์ดของเราใส่เคสคอมแบบไหนได้

สำหรับคนเล่นคอมพิวเตอร์หรือชอบประกอบคอมพิวเตอร์เองน่าจะเคยได้ยินคำว่า Form Factor ผ่านหูกันมาบ้างเพราะ Form Factor เป็นส่วนกำหนดว่าเมนบอร์ดและเคสรุ่นต่างๆ สามารถใช้งานด้วยกันได้หรือไม่ บทความนี้จะมาอธิบายความหมายและความสำคัญของการที่ต้องกำหนดมาตรฐาน Form Factor ของเมนบอร์ดกัน

Form Factor คืออะไร

คำที่ใช้กำหนด ลักษณะทางกายภาพของเมนบอร์ด ต่างขนาด ต่างยี้ห้อ โดยมีการกำหนดมาตรฐานและขนาดของ ฟอร์มแฟคเตอร์ เอาไว้ให้เป็นมาตรฐานเดียวกัน เพื่อง่ายต่อการนำไปใช้งานและหาอุปกรณ์ที่เข้ากันได้อย่างเมนบอร์ดกับเคสคอมพิวเตอร์ เช่น การวางตำแหน่งช่องเสียบพอร์ตต่างๆ รูไขน๊อตยึดเมนบอร์ด ขนาดของเมนบอร์ดกับพื้นที่ของเคส พวกนี้ล้วนมีขนาดที่ถูกกำหนดไว้เป็นแบบ ฟอร์มแฟคเตอร์หมด โดยหลักๆที่เราอาจจะเคยได้ยินกันมาบ้างก็จะเป็น AT, ATX, Micro ATX, ITX และอื่น

เราจะรู้ได้อย่างไรว่าเมนบอร์ดของเราใช้ Form Factor อะไร

ปกติรายละเอียดของเมนบอร์ดมักจะบอกมาตรฐาน Form Factor และขนาดของเมนบอร์ดรุ่นนั้นๆเอาในส่วนของสเปคของเมนบอร์ด

ภาพตัวอย่างด้านบน รายละเอียด Form Factor บอกว่าเป็นมาตรฐาน ATX และบอกขนาดเอาไว้ด้วยคือ ATX Form Factor: 12.0-in x 8.8-in, 30.5 cm x 22.4 cm นันก็หมายความว่า หากเราต้องการหาเคสคอมพิวเตอร์มาใส่ ก็ต้องหาที่มันรองรับ ATX นั้นเอง

เราจะรู้ได้อย่างไรว่า Case คอมพิวเตอร์ของเรา รองรับ Form Factor แบบไหนบ้าง

ปกติเวลาเราซื้อเคสคอมพิวเตอร์เขาอาจจะบอกรายะเอียดเอาไว้ ในส่วนของ Motherboard support เช่น

จากภาพตัวอย่างด้านบนคือรองรับ Form Factor คือ ATX , Micro-ATX , Mini-ITX นั้นเอง

ปกติแล้วมาตรฐานของเมนบอร์ดที่ใช้กันและเคสรุ่นปัจจุบันส่วนมากจะรองรับก็คือ ATX  และ Micro-ATX ทั้งนี้ทั้งนั้นอาจต้องอ่านรายละเอียดของเมนบอร์ดและเคสคอมพิวเตอร์ให้ดีก่อนที่จะตัดสินใจเลือกซื้อ ถึงแม้ว่าหากผู้มีประสบการณ์แล้วอาจมองด้วยสายตาก็พอจะมองออกว่าสามารถใช้ด้วยกันได้หรือไม่ แต่บางทีก็ต้องอ่าน แม้ขนาดจะเข้ากันได้ แต่รูน๊อตอาจจะไม่มีให้ใส่ก็เป็นไปได้

แต่บอร์ดที่มีขนาด Form Factor รุ่นใหญ่ๆมักจะสามารถใส่บอร์ดตัวที่ขนาด Form Factor เล็กๆได้หมด เพราะมีการวางพื้นที่ไว้ให้ตัวเล็กด้วย ไม่ว่าจะเป็นเรื่องน๊อตหรือช่องเสียบต่างๆที่มักมีขนาดเท่ากันถึงแม้จะขนาดเมนบอร์ดจะไม่เท่ากัน แต่เคสที่มีขนาดเล็กจะไม่รองรับ เมนบอร์ดที่มี Form Factor ใหญ่ๆได้ เพราะติดข้อจำกัดเรื่องพื้นที่ หรืออธิบายง่ายๆ ที่ใส่เล็กจะยัดลงไปได้อย่างไร