ทำไมต้องเรียก “เย็นตาโฟ” ชื่อนี้เจ้าได้แต่ใดมา

ขอนอกเรื่องหน่อยวันนี้จะเขียนบทความลงหมวด เรื่องน่ารู้บ้างดีกว่า วันนี้นึกอยากรู้จักชื่อของ “เย็นตาโฟ” ว่ามันมาจากไหน แล้วทำไมต้องเรียกชื่อนี้ (คำนี้ไม่มีคำไหนเกี่ยวกับเครื่องปรุงหรือรูปร่างอาหารนี้เลย) เรามารู้จักกันดีกว่าครับว่า “เย็นตาโฟ” มาจากไหน แล้วที่มาเป็นอย่างไร

เย็นตาโฟ คืออะไร

ก่อนจะรู้จากประวัติเรามาทำความเข้าใจก่อนว่าเจ้า “เย็นตาโฟ” นี้มันคืออะไร เย็นตาโฟ เป็นชื่อเรียกของ ก๋วยเตี๋ยวชนิดหนึ่ง เหมือนก๋วยเตี๋ยวลูกชิ้นปลาทั่วไป แต่ที่มีความเป็นเอกลักษณ์ที่เหมือนกันในการทำ คือ ต้องใส่ซอสเย็นตาโฟ ลงไปในน้ำก๋วยเตี๋ยว ทำให้น้ำก๋วยเตี๋ยวมีสีแดง นั้นคือคำจำกัดความของ เย็นตาโฟ ครับ

ประวัติ เย็นตาโฟ

ผมพยามที่จะศึกษาประวัติของ “เย็นตาโฟ” หาไปหามาก็ได้เป็น 2 ทาง ที่ไม่ค่อยจะตรงกันเท่าไหร่นัก เลยขอลงทั้งสองแบบ ลองไปพิจารณากันดีกว่า

ประวัติ เย็นตาโฟ แบบที่ 1

ที่มาของชื่อ เย็นตาโฟ มาจากภาษาจีนแคะ ตัวเต็ม 釀豆腐 ตัวย่อ 酿豆腐 อ่านว่า ‘ย้องแท้วฟู้ Yong Tau Fu ‘ ภาษาจีนกลางอ่านว่า ‘เนี่ยงเต้าฟู่ Niang Dou Fu’ หมายถึงเต้าหู้บ่มสอดไส้หมูสับ (ลักษณะเดียวกับส่วนประกอบของก๋วยเตี๋ยวแคะ) ซึ่งเป็นอาหารเลื่องชื่อของชาวจีนฮากกา หรือ คากกา มาแต่โบราณ ไม่ได้แปลว่า เต้าหู้หมัก (ที่หมายถึงเต้าหู้ยี้หรือ แท้วฟู้ยู้ ในภาษาจีนฮากกา หรือ คากกา) ก่อนหน้านี้มีผู้สันนิษฐานว่าชาวแต้จิ๋วรับมาแล้วออกเสียงตามแบบถนัดว่า เยี่ยงเต่าฮู และเพี้ยนมาเป็นเย็นตาโฟในปัจจุบัน แต่ถ้าพิจารณาคำอ่านภาษาจีนฮากกา หรือ คากกา ที่เขียนเป็นภาษาอังกฤษ ก็เพี้ยนเป็นเย็นตาโฟได้เช่นกัน

“ย้องแท้วฟู้ 酿豆腐” หรือเต้าหู้ยัดไส้ที่ชาวไทยรู้จักในชื่อ “เต้าหู้แคะ” ซึ่งเป็นเครื่องประกอบอย่างหนึ่งของ “ก๋วยเตี๋ยวแคะ” ในประเทศไทยด้วยนั้น เป็นวัฒนธรรมอาหารพื้นบ้านโบราณของชาว “ฮากกา หรือ คากกา” ที่สืบทอดมาเป็นเวลายาวนานนับพันปีจนกลายเป็นอาหารพื้นเมืองเลื่องชื่อของ ประเทศจีนเอง ตลอดจนประเทศมาเลเซีย สิงคโปร์ ฮ่องกง ไต้หวัน ไทย และอื่นๆ ที่มีชนเชื้อชาติฮากกา หรือ คากกา อาศัยอยู่ ซึ่งเป็นชนเชื้อชาติจีนที่มีพลเมืองรวมกันมากที่สุดในโลก และประเทศมาเลเซียยังได้ขึ้นบัญชี “ย้องแท้วฟู้ YONG TAU FU 酿豆腐” เป็นหนึ่งใน 100 รายการมรดกวัฒนธรรมอาหารแห่งชาติมาเลเซียด้วย

นอกจากเครื่องที่เป็นเอกลักษณ์แล้วยังมี เต้าหู้ทอด ปาท่องโก๋ชิ้นเล็ก ปลาหมึกกรอบ เลือดหมูก้อน และผักนิยมใช้ ผักบุ้ง อาจจะใส่ เกี๊ยวทอดกรอบหรือ ปลาชิ้น ลูกชิ้นปลา ในแถบจังหวัดระยอง

สูตรของเย็นตาโฟมีหลายสูตร ทั้งแบบธรรมดา แบบต้มยำทะเล โดยใส่เครื่องปรุงที่เป็นอาหารทะเลไปด้วย ตามการเปลี่ยนแปลงตามยุคสมัย

ก๋วยเตี๋ยวถูกปรุงแต่งเป็นเย็นตาโฟเมื่อใด ยังไม่มีการบันทึกไว้ แต่ตามที่มีการศึกษา ต้นตำรับอาหารของจีนจะมีรสชาติจืด ซึ่งคนไทยในสมัยก่อนนั้นไม่ชอบอาหารจืด ชอบอาหารที่มีรสจัด โดยมีการนำเต้าหู้ยี้มาใส่เพื่อปรุง และนำชื่อเรียกของเต้าหู้ชนิดนั้นมาตั้งเป็นชื่อของก๋วยเตี๋ยวใส่เต้าหู้ยี้ ว่า เย็นตาโฟ โดยจะเป็นที่รู้จักกันทั่วไป (หมายเหตุ 酿豆腐 Yong Tau Fu ไม่ได้หมายถึงเต้าหู้ยี้ตามที่กล่าวแล้ว) ที่มา วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ประวัติ เย็นตาโฟ แบบที่ 2

เย็นตาโฟไม่ใช่ภาษาไทยแน่นอน ยิ่งเป็นชื่อเรียกก๋วยเตี๋ยวชนิดหนึ่งด้วยแล้วชื่อนี้ต้องมาจากภาษาจีนแน่ ๆ แต่ถ้าไปถามคนจีนในประเทศจีนว่าเคยกินเย็นตาโฟไหม เขาคงงง !
เพราะ “เย็นตาโฟ” เป็นภาษาจีนที่เรียกอย่างสะดวกปากคนไทย

อาจารย์ นพพร สุวรรณพานิช ผู้จัดทำพจนานุกรมหัวป่าก์และปลายจวัก กล่าวถึงอาหารชนิดนี้ว่าเย็นตาโฟที่เราชอบกินกันนั้น ภาษาจีนแต้จิ๋ว เรียกว่า ยี่อ่องเต่าฝู่ เป็นอาหารคาวใส่ผักบุ้ง เต้าหู้ เลือดหมู ภาษาอังกฤษพูดว่า brewed bean curd

ชื่อ ยี่อ่องเต่าฝู่ คนไทยเรียกกันไปเรียกกันมา ก็กลายเป็น เย็นตาโฟ เรื่องภาษาเพี้ยนนี่เป็นเรื่องถนัดของคนไทย ภาษาต่างชาติที่ออกเสียงยากคนไทยจะดัดแปลงให้เข้ากับลิ้นตัวเอง…สบายไป

เย็นตาโฟ ที่ชาวไทยกินอยู่เวลานี้ ต้องใส่ซอสแดง (บางทีอาจใช้เต้าหู้ยี้มาก่อน แล้วเปลี่ยนเป็นซอสแดงให้ถูกสตางค์ลง) ปลาหมึกกรอบ บางร้านใส่แมงกะพรุน แต่ระยะหลังมีคนเจ้าคิด (อาจคิดโดยผู้นิยมอาหารมังสวิรัติ) ใช้เห็ดหูหนูขาวแทน ขอยกนิ้วให้คนคิด เพราะเห็ดหูหนูขาวเคี้ยวเพลิน ให้สัมผัสเหมือนแมงกะพรุน แต่ไม่เหม็นคาวเลย ที่มา 108 ซองคำถาม

เมื่อเห็นประวัติของทั้งสองที่ค่อยข้างต่างกัน แต่ก็ยังมีความที่คล้ายกัน ก็ทำให้คิดได้ว่าจริงๆแล้วชื่อ “เย็นตาโฟ” มันไม่ใช้คำไทยเลย และคำในนั้นก็ไม่มีความหมาย เกิดจากความพูดผิดเพี้ยนล้วนๆ เท่านั้นเอง

ที่มา – ให้ไว้ตามข้อความต่างๆ