ทำไม Flash Drive, SSD หรือ HDD ความจุไม่ตรงกับป้ายหรือที่โฆษณาเอาไว้ เมื่อมองในคอมพิวเตอร์หรือ Windows

ฮาร์ดดิสก์ SSD ไม่เต็ม หาย เกิดจากอะไรได้บ้าง คำนวนอย่างไร แก้ไขอย่างไร

สำหรับผู้ใช้งานคอมพิวเตอร์ในระบบปฏิบัติการ Windows อาจจะมีปัญหาเกี่ยวกับพื้นที่เก็บข้อมูลฮาร์ดดิสก์ หรือ SSD ไม่ว่าจะเป็นเรื่องซื้อมาระบุขนาดไม่ตรงกับที่ Windows มองเห็น หรือในบางกรณีเครื่องมองไม่เห็นพื้นที่ความจุทั้งหมด ไม่รู้ว่าหายไปไหน เรามาทำความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องนี้กัน

ความจุ Flash Drive, HDD, SSD ไม่ตรงกับที่โฆษณาเอาไว้ มองไม่เห็นเต็มใน Windows

เป็นคำถามที่ถามกันมาอย่างยาวนานเกี่ยวกับ Windows หรือคอมพิวเตอร์มองไม่เห็น Flash Drive, HDD, SSD ไม่ตรงกับป้ายของอุปกรณ์ที่โฆษณาเอาไว้ ผู้ผลิตมาไม่ครบหรือเปล่า เรื่องนี้เกี่ยวกับเรื่องของเลขฐาน 10 ที่เราคุ้นเคยกันคือนับ 0-9 แต่คอมพิวเตอร์จะเริ่มจากไฟเข้าและออก จะมีตัวเลขแค่ฐาน 2 คือ 0 กับ 1 สิ่ง

โดยปกติแล้วเราจะคุณหน่วยความจำด้วยเลข 1,000 ในหลักการแล้วหากคิดแบบฐาน 10 หากจะคิด 1000 Kilobyte = 1 Megabyte เ แต่หากคิดแบบเลขฐาน 2 จะได้เลข 1024  เท่ากับว่าคอมพิวเตอร์มองว่า 1024 Kilobyte = 1 Megabyte

การคำนวณขนาดพื้นที่ด้วยระบบเลขฐาน เป็นการแปลงจำนวนบิต (bits) หรือแบบย่อคือ b ให้เป็นหน่วยขนาดหน่วยความจำ ซึ่งสามารถทำได้โดยการแบ่งตามระบบเลขฐานที่ใช้งาน โดยทั่วไปแล้วในการคำนวณขนาดพื้นที่ด้วยระบบเลขฐานใช้ระบบเลขฐาน 2 และ 10 ซึ่งมีขั้นตอนดังนี้

1. การคำนวณขนาดพื้นที่ด้วยระบบเลขฐาน 2: หน่วยวัดขนาดไฟล์ใน Windows ใช้ระบบเลขฐาน 2 โดยมีหน่วยวัดคือ byte ซึ่งมีค่าเท่ากับ 8 บิต ดังนั้นเมื่อต้องการแปลงจำนวนบิตให้เป็น byte ให้นำจำนวนบิตที่ต้องการแปลงไปหารด้วย 8 เช่น 1024 บิต / 8 = 128 byte หรือเมื่อต้องการแปลงจำนวน byte เป็นกิโลไบต์ (KB) ให้นำจำนวน byte ไปหารด้วย 1024 เช่น 1024 byte / 1024 = 1 KB
2. การคำนวณขนาดพื้นที่ด้วยระบบเลขฐาน 10: การคำนวณขนาดพื้นที่ด้วยระบบเลขฐาน 10 จะใช้ระบบเลขฐาน 10 หรือ decimal system ซึ่งหน่วยวัดที่ใช้คือ byte ซึ่งมีค่าเท่ากับ 10^3 หรือ 1,000 bytes ดังนั้นเมื่อต้องการแปลงจำนวนบิตให้เป็น byte ให้นำจำนวนบิตที่ต้องการแปลงไปหารด้วย 8 แล้วหารด้วย 10^3 เช่น 1024 บิต / 8 / 10^3 = 0.128 KB หรือเมื่อต้องการแปลงจำนวน byte เป็นกิโลไบต์ (KB) ให้นำจำนวน byte ไปหารด้วย 10^3 เช่น 1024 byte / 10^3 = 1.024 KB
3. การคำนวณขนาดพื้นที่ด้วยระบบเลขฐาน 16: การคำนวณขนาดพื้นที่ด้วยระบบเลขฐาน 16 จะใช้ระบบเลขฐาน 16 หรือ hexadecimal system ซึ่งหน่วยวัดที่ใช้คือ byte ซึ่งมีค่าเท่ากับ 16^2 หรือ 256 bytes ดังนั้นเมื่อต้องการแปลงจำนวนบิตให้เป็น byte ให้นำจำนวนบิตที่ต้องการแปลงไปหารด้วย 8 แล้วหารด้วย 256 เช่น 1024 บิต / 8 / 256 = 0.5 byte ซึ่งไม่เป็นไปตามหลักการ ดังนั้นระบบเลขฐาน 16 จะไม่สามารถใช้งานได้ในการคำนวณขนาดพื้นที่

นั้นหมายความว่าในหลักการมองแล้ว หากมองที่ต่างกันจะได้ตัวเลขที่ต่างกันอาทิเช่น

• 1 Megabyte แบบฐาน 10 จะเท่ากับ 1000 Kilobyte
• 1 Megabyte แบบฐาน 2 จะเท่ากับ 1024 Kilobyte
• 1 Gigabyte แบบฐาน 10 จะเท่ากับ 1000 Megabyte
• 1 Gigabyte แบบฐาน 2 จะเท่ากับ 1024 Megabyte

ผู้ผลิตอุปกรณ์ต่างๆไม่ว่าจะเป็น Flash Drive, HDD, SSD ใช้หลักการคำนวนในแบบเลขฐาน 10

ยกตัวอย่างเช่น SSD ที่มีความจุที่ 500GB จะ เอา 512,000,000,000 byte หาร 1,000 ลงเรื่อยๆ เท่ากับ

• 512,000,000,000 byte
• 512,000,000 Kilobyte
• 512,000 Megabyte
• 512 Gigabyte

แต่พอเอาตัวเลขดังกล่าวมาคำนวนเป็นแบบเลขฐาน 2 จะต้องเอา 1,024 มาหารเรื่อยๆ

• 512,000,000,000 byte
• 500,000,000 Kilobyte
• 488,281.25 Megabyte
• 476.837158203125 Gigabyte

สรุปเหตุและเหตผลต่างๆที่เรามองไม่เห็นพื้นที่เก็บข้อมูลไม่ตรงกับที่เขียนไว้ในอุปกรณ์

ยกตัวอย่างเช่นพื้นที่เก็บข้อมูล Flash Drive 512GB

เหตุผลที่คุณเห็นขนาดพื้นที่ของ Flash drive 512GB เหลือเพียง 477 GB ใน Windows เกี่ยวกับวิธีการคำนวณขนาดพื้นที่และมีปัจจัยที่มีผลต่อขนาดพื้นที่ที่แสดงใน Windows

1. การคำนวณขนาดพื้นที่ด้วยระบบเลขฐาน: หน่วยวัดขนาดไฟล์ใน Windows จะใช้ระบบเลขฐาน 2 ซึ่งหน่วยวัดขนาดไฟล์ที่แสดงใน Windows จะน้อยกว่าหน่วยวัดขนาดจริง ซึ่งในกรณีนี้อาจเป็นเหตุผลที่ทำให้ขนาดพื้นที่ที่แสดงใน Windows น้อยกว่าขนาดจริง
2. การจัดการพื้นที่ว่าง: Flash drive มักจะใช้พื้นที่บนแผ่นวงจร (Circuit Board) เพื่อจัดเก็บข้อมูลและจัดการพื้นที่ว่าง เนื่องจากมีการจัดการพื้นที่ว่างเหล่านี้ อาจทำให้ขนาดพื้นที่ที่แสดงใน Windows ลดลงเล็กน้อย
3. การซ่อมแซมและระบบไฟล์: มีการใช้พื้นที่บน Flash drive เพื่อจัดการระบบไฟล์และการซ่อมแซมข้อมูลเมื่อเกิดข้อผิดพลาดบน Flash drive อาจทำให้ขนาดพื้นที่ที่แสดงใน Windows ลดลงเล็กน้อย

ดังนั้น การเห็นขนาดพื้นที่ที่แสดงใน Windows เป็นไปได้ว่าจะน้อยกว่าขนาดจริงของ Flash drive นั้นเอง แต่ในทางปฏิบัติคุณสามารถใช้ Flash drive ได้ตามปกติโดยไม่ได้เสียประสิทธิภาพใดๆ